Udary coraz częstsze u 30- i 40-latków. Lekarz: młodzi często przegapiają objawy

Udar mózgu to jedna z najczęstszych przyczyn zgonów i trwałej niepełnosprawności w Polsce. Choć przez lata był kojarzony głównie z osobami starszymi, coraz częściej dotyka młodszych pacjentów. Jakie są tego powody? Na to pytanie w rozmowie z Medonetem odpowiada dr hab. n. med. Przemysław Nowakowski, angiolog i specjalista chirurgii naczyniowej.

Dlaczego udary zdarzają się coraz częściej u młodych osób?

Udar mózgu to poważny problem zdrowotny i społeczny, który niepokojąco zyskuje na znaczeniu. Jak podkreśla dr hab. Przemysław Nowakowski, liczba przypadków wśród młodych ludzi wyraźnie rośnie.

— Wiąże się to z cywilizacyjnym tempem życia, przewlekłym stresem, używkami, brakiem badań profilaktycznych oraz bagatelizowaniem pojawiających się objawów — wyjaśnia ekspert na łamach serwisu Medonet.

Zdecydowana większość udarów ma charakter niedokrwienny (ok. 80 proc.), co oznacza, że są one spowodowane zamknięciem naczynia w mózgu przez skrzeplinę lub fragment blaszki miażdżycowej. Pozostałe 20 proc. to udary krwotoczne, które wynikają z pęknięcia naczynia i wylania się krwi do mózgu.

U młodych osób przyczyną udaru mogą być m.in. arytmia serca, wady zastawkowe, niekontrolowane nadciśnienie tętnicze, a także otyłość, cukrzyca czy zaburzenia gospodarki lipidowej. — Problemem nie jest brak dostępności do badań, ale raczej brak dbałości o zdrowie i lekceważenie objawów — zauważa dr Nowakowski.

Symptomy udaru często są bagatelizowane

Młodsi pacjenci mają tendencję do ignorowania objawów, zwłaszcza jeśli ustępują one po kilku minutach. — To może prowadzić do poważnego udaru w niedalekiej przyszłości — ostrzega angiolog.

Objawy udaru są różnorodne i zależą od jego przyczyny oraz lokalizacji w mózgu. Mogą to być m.in. zaburzenia mowy, asymetria twarzy, niedowład kończyn, zawroty głowy czy utrata przytomności. Często pojawiają się także tzw. objawy wstępne, takie jak uporczywy ból głowy, zaburzenia widzenia (np. mroczki, błyski) czy chwilowe problemy z koordynacją ruchów.

Ekspert podkreśla, że w przypadku podejrzenia udaru czas ma kluczowe znaczenie. — W medycynie funkcjonuje określenie "time is brain", które podkreśla, jak ważne jest szybkie rozpoczęcie leczenia. Okno czasowe na skuteczną terapię wynosi zaledwie kilka godzin od pojawienia się objawów — tłumaczy dr Nowakowski.

Czy udar jest dziedziczny?

Choć ryzyko udaru wzrasta wraz z wiekiem, niektóre jego przyczyny, takie jak wady serca czy zaburzenia krzepnięcia krwi, mogą mieć charakter wrodzony lub dziedziczny. — Dodatni wywiad rodzinny w kierunku chorób serca, naczyń czy nadkrzepliwości powinien być sygnałem ostrzegawczym dla młodych osób — zaznacza ekspert.

W swojej praktyce dr Nowakowski spotyka pacjentów w różnym wieku, w tym także osoby poniżej 35. roku życia. — Ostatnio leczyłem 33-letnią kobietę, u której po udarze pozostały jedynie minimalne deficyty neurologiczne. Niestety, nie wszyscy chorzy mają tyle szczęścia — podkreśla.

Jak rozpoznać udar? Objawy, na które trzeba zwrócić uwagę

Rozpoznanie udaru u siebie lub bliskiej osoby może uratować życie. Warto zwrócić uwagę na takie objawy jak:

- asymetria twarzy (np. opadający kącik ust),

- zaburzenia mowy (np. bełkotliwa mowa),

- problemy z koordynacją ruchów,

- nagły niedowład lub porażenie kończyn,

- utrata przytomności.

Dodatkowo, objawy wstępne, takie jak bóle głowy, zaburzenia widzenia czy chwilowe zawroty głowy, mogą pojawić się już na tydzień przed poważnym udarem. — Warto w takich sytuacjach zmierzyć ciśnienie krwi. Wysokie wartości mogą być sygnałem ostrzegawczym — radzi angiolog.

Rehabilitacja po udarze. Jakie są szanse na powrót do zdrowia?

Powrót do sprawności po udarze zależy od wielu czynników, takich jak rozległość uszkodzenia mózgu, ogólny stan zdrowia pacjenta oraz jego determinacja i wsparcie ze strony bliskich.

— Młodsi pacjenci mają większe szanse na powrót do zdrowia, co wynika z braku zaawansowanych chorób współistniejących i większej motywacji do rehabilitacji — zauważa dr Nowakowski.

Jednak proces rehabilitacji jest długotrwały i wymaga zaangażowania. Choć wczesna rehabilitacja jest finansowana przez NFZ, późniejsze etapy często wiążą się z koniecznością korzystania z prywatnych usług, co dla wielu pacjentów stanowi poważne wyzwanie.

Udar czy wylew? Na czym polega różnica?

Udar mózgu to ogólne określenie nagłego zatrzymania dopływu krwi do mózgu. Może mieć charakter:

- niedokrwienny (zawał mózgu) — spowodowany zamknięciem lub zwężeniem tętnicy,

- krwotoczny (wylew) — wynikający z pęknięcia naczynia i wylania się krwi do mózgu.

Warto pamiętać, że aż 43 proc. pacjentów doświadcza tzw. miniudaru (przemijającego ataku niedokrwiennego, TIA) na kilka dni przed właściwym udarem. Dlatego nie wolno lekceważyć nawet chwilowych objawów neurologicznych.

Dowiedz się więcej -- TUTAJ