Listopadowe dni honorowych krwiodawców

29 września, nad samym brzegiem pułtuskiej Narwi, w zamkowej Gospodzie na cyplu odbyło się bardzo sympatyczne, integrujące spotkanie z cyklu „Rozmowy o Zdrowiu przy Kawie” z udziałem wykładowców.

Pierwsze zagadnienie: „Siła empatii – pomoc innym, szlachetnym sposobem na wzbogacenie samego siebie” omówiła psycholog Żaneta Żukowska, dyrektor NZOZ Psycho-Med, będąca zarazem inicjatorką pomysłu zdrowotnych prelekcji. Drugi, w zasadzie główny temat naukowego mityngu: „Człowiek dla człowieka – historia i rozwój honorowego krwiodawstwa, podjęła Karolina Dąbrowska – sekretarz Klubu HDK PCK Kropla Życia w Pułtusku.

Choć początki krwiolecznictwa sięgają czasów starożytnych, w swoim wykładzie Karolina podkreśliła przede wszystkim istotną rolę PCK w rozwoju Honorowego Krwiodawstwa. Pierwszy ośrodek, zajmujący się problemami oddawania krwi, powstał w 1935 r. przy Szpitalu Polskiego Czerwonego Krzyża w Warszawie i był to Instytut Pobierania i Konserwacji Krwi. Rok później, w Łodzi, utworzono Centralną Stację Wypadkową, a w marcu 1945 r. w tym samym mieście powstała pierwsza stacja jej przetaczania. Przyczynił się do tego okres II wojny światowej, gdy to gwałtowanie wzrosło zapotrzebowanie na nią, a do jej oddania masowo zgłaszały się sanitariuszki, pielęgniarki, kobiety i młodzież.

Do 1950 r. utworzono w Polce w sumie 14 stacji krwiodawstwa. PCK nie tylko werbował dawców, ale zajmował się także pobieraniem, konserwacją, wydawaniem szpitalom krwi oraz szkoleniami dla lekarzy w zakresie krwiolecznictwa i organizował kursy dla personelu pomocniczego. Od 1958 r., zaraz po powstaniu Instytutu Hematologii w Warszawie, PCK pozyskiwał dawców honorowych. Zostały też ujednolicone przepisy leczenia krwią i utworzono wiele nowych placówek służby krwi, szkoląc jednocześnie laborantów, naukowców i techników. Rozwinął się w międzyczasie także masowy nakład plakatów i popularnych broszur. Jednocześnie uświadamiano społeczność, że ten humanitarny dar, jakim jest oddanie innym części siebie, nie stanowi zagrożenia, ani nie wyrządza szkody dawcy. Dziś mało kto wie lub pamięta, że miesięczniki „Zdrowie” i „Jestem” rozchodziły się w Polsce kiedyś w milionowych nakładach, a program-magazyn „Człowiek dla Człowieka” w TVP 2 cieszył się niemałą popularnością. Aktywiści PCK propagowali też wykłady i pogadanki w zakładach pracy, szkołach i wielu innych instytucjach, udzielając się w centralnej prasie, gazetach regionalnych i audycjach radiowych. Na spotkaniach dla dawców wręczano podziękowania, dyplomy, upominki i odznaczenia, jak chociażby Odznaka Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi, wyróżnienie Kryształowe Serce – powiązane z 30-leciem ruchu, czy tytuł honorowy Zasłużony dla Zdrowia i Narodu.

Prelegentka opowiedziała też o kluczowej roli klubów HDK, które prężnie działały w zakładach pracy, szkołach, instytucjach wojskowych, uczelniach, małych miastach, kopalniach, stoczniach czy hutach. Przyświecał im cel – propagowanie idei poborów, zabezpieczenie krwi i pozyskiwanie dawców. W gazetach zakładowych i gablotach wystawowych eksponowano ich osiągnięcia i podawano informację o ich pracy. Istniały też stałe zbiorowe wyjazdy członków klubu do stacji i punktów krwiodawstwa, np. do Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie.

W 1989 r., z uwagi na postępujący proces prywatyzacji i przemiany gospodarcze, nastąpił kryzys w polskim krwiodawstwie, ale na szczęście nie na długo, bo już lata 90-te zaowocowały w kluby lokalne, gminne, miejskie i rejonowe, a także działające przy instytucjach kościelnych, które zastąpiły dawne organizacje zakładowe.

Dziś krew przechowuje się w centrach krwiodawstwa dzięki udoskonaleniu wynalezionych wcześniej metod konserwacji jej składników. Po otrzymaniu zamówienia centrum przekazuje je do szpitala. 14-go czerwca ustanowiono Światowy Dzień Krwiodawcy, a 22-26 listopada to dni Honorowego Dawcy Krwi w kraju.

Prelekcja Żanety Żukowskiej była doskonałym dopełniłem tematu Honorowego Krwiodawstwa. Człowiek o wysokiej zdolności empatii, to osoba, która stawia dobro innych ponad własne cele. Choć empatia to umiejętność, która czasem może przynieść nam cierpienie, psychologowie są zgodni, że niezależnie od tego, jakie emocje nam towarzyszą przy współodczuwaniu, wszystko, co robimy z myślą o drugim człowieku jest dla nas najcenniejszym doświadczeniem duchowym. Przyjęcie cudzej perspektywy, wejście w czyjeś położenie i chociażby mentalne bycie przy danej osobie, blisko tego, co w niej żywe, niewątpliwie wzbogaca nas emocjonalnie i etycznie. Oddawanie krwi jest swego rodzaju empatyczne. Bo czyniąc to, stać nas nie tylko na intelektualne zrozumienie sytuacji i współczucie, ale także na konkretne działanie, ratujące życie drugiemu człowiekowi. Potrafimy wczuć się stan wewnętrzny innych, spojrzeć na rzeczywistość ich oczami, wyobrazić sobie, co czuje osoba, której istnienie jest w danej chwili zagrożone. Ten symbol życia, jakim jest krew, nie doceniony skarb, może kogoś uratować lub przywrócić zdrowie.

Prezes pułtuskiego HDK PCK – Eugeniusz Orłowski, udzielił podczas prelekcji kilku cennych wskazówek, obalając wszechobecne mity na temat oddawania krwi i zachęcając do bycia bezinteresownym krwiodawcą. Choć osoby cierpiące na tzw. hemofobię, na samą myśl o tym dostają mdłości i zawrotów głowy, a nawet przyspiesza im akcja serca, okazuje się, że nie taki przysłowiowy diabeł straszny. Istotna jest wiedza i prawidłowe przygotowanie do poboru, przestrzeganie procedur. Pobieranie krwi nie zaburzy jej wytwarzania i nie osłabi naszego organizmu. Wielkim plusem jest to, że przy okazji wykonywana jest pełna morfologia i można dowiedzieć się o chorobie, która nie zdążyła jeszcze dać żadnych objawów, a to oznacza kontrolę stanu zdrowia. Z kolei według dr hab. n. med. Krzysztofa Łabuzka, pobór krwi u osób otyłych obniża ciśnienie tętnicze. Nie zapominajmy, że miliony ludzi na całym świecie żyje dziś tylko dlatego, że w porę otrzymali krew.

Iga Piegowska