Wieża gotycko-renesansowa w Pułtusku

Pierwsza wzmianka o pułtuskim ratuszu pochodzi z 1405 r. i pojawiła się w przywileju biskupa płockiego Jakuba z Kurdwanowa. Lokalizacja tej budowli nie jest znana, natomiast już w połowie XV w. wzniesiono wieżę wójtowską, która współcześnie stanowi przyziemie obecnej wieży ratuszowej. Jej budowa związana była najprawdopodobniej z fundacją kapituły i kościoła kolegiackiego przez bp Pawła Giżyckiego. Powstało wtedy założenie urbanistyczne Pułtuska, które istnieje do dzisiaj. Wieża zbudowana na planie czworokąta początkowo sięgała wysokości ponad 9 m. Mieściły się w niej archiwum, skarbiec ze skrzynką ratuszną, sala dla straży miejskiej, a w piwnicach areszt. O pierwotnym wyglądzie wieży wójtowskiej świadczą dzisiaj gotyckie mury sięgające niewiele ponad opaskę ozdobioną od strony północno-zachodniej fryzem ząbkowym. W XVI w. wieżę ratuszową podwyższono do 33 m, kondygnacje V-VIII stawiając na planie ośmiokąta. Ratusz w renesansowej odsłonie został jedynie zmodernizowany w detalach, które nadały mu nowoczesnego charakteru. Więżę zwieńczono wówczas kopulastym hełmem i iglicą. U progu XVIII w. miasto było wyniszczone przez wojny, najazdy i okupacje. W latach 20. sytuacja zaczęła się stabilizować. Jednym z działań mających na celu przywrócenie świetności Pułtuskowi była fundacja nowego budynku ratusza, który stanął w 1728 r. w miejscu spalonego. Rok później odbywały się już w nim obrady specjalnej komisji powołanej przez bp Andrzeja Stanisława Kostkę Załuskiego w sprawie odbudowy miasta. Fundamenty tego budynku wraz z piwnicami zachowały się do dzisiaj. Oprócz władz miejskich mieściły się w nim biura policji, piwnice dzierżawili pułtuscy przedsiębiorcy, a w wieży funkcjonowało więzienie. W 1882 r. na parterze popadającego już w ruinę budynku ratusza urządzono magazyn na sprzęt pożarniczy Straży Ogniowej. A w 1894 r. w północną ścianę wieży wstawiono zegar zamówiony u warszawskiego zegarmistrza Leopolda Babczyńskiego. W pierwszych latach XX w. zdewastowany budynek ratusza rozebrano pozostawiając wieżę, którą następnie wpisano w plan nowej budowli w stylu neogotyckim przeznaczonej na remizę strażacką. Podczas II wojny światowej wieża z remizą zostały uszkodzone. W latach 1947-1949 wieża została poddana renowacji według projektu Mieczysława Rzepeckiego, w wyniku której zdemontowano zegar i przywrócono budowli gotycki charakter. W latach 1952-1954 postawiono pseudoklasycystyczny trójkondygnacyjny budynek magistratu zaprojektowany przez Tomasza Kornackiego, który połączono z wieżą przeszklonym łącznikiem. Zachowane piwnice przykryto tarasem – część pomieszczeń zasypano. Autor prezentacji: Jakub Affelski Muzyka: Jakub Affelski