Nie wszystko, co wznosi się dumnie nad głową zwierzęcia, zasługuje na miano rogów

W świecie przyrody istnieje wyraźna różnica między rogami a porożem – różnica, która nie tylko mówi o gatunku, ale i o cyklu życia, sile oraz miejscu zwierzęcia w leśnej hierarchii. To, co dla oka jest ozdobą, dla natury bywa narzędziem walki, sygnałem dominacji, a czasem… milczącym symbolem przemijania.

Wielu osobom trudno odróżnić poroże od rogów, a to bardzo istotna różnica – zarówno biologiczna, jak i łowiecka. Poroże, w przeciwieństwie do rogów, to twór kostny występujący u samców jeleniowatych – takich jak jeleń, sarna, daniel czy łoś. To nie jest stały element –
co roku ulega zrzuceniu i odrasta od nowa, a jego wzrost jest jednym z najbardziej fascynujących procesów w świecie zwierząt.

Najbardziej niesamowite jest tempo – w szczytowym okresie poroże może rosnąć nawet 2 cm dziennie! W czasie wzrostu pokrywa je scypuł – miękka, delikatna, ale silnie ukrwiona
i unerwiona skóra, która działa jak system odżywczy dla rozwijającej się kości. Każde uszkodzenie scypułu jest bolesne dla zwierzęcia – dlatego w tym czasie są szczególnie ostrożne i niechętnie uczestniczą w walkach.

Gdy poroże osiąga dojrzałość, poziom testosteronu wzrasta, scypuł obumiera, a byki zaczynają ścierać jego resztki o drzewa i krzewy. W efekcie na pniach można zauważyć charakterystyczne otarcia – to jedno z wielu „leśnych ogłoszeń”, że władca boru przygotowuje się do rykowiska.

Każdy gatunek ma nieco inny kalendarz poroża:

Jeleń szlachetny zrzuca poroże między lutym a kwietniem, nowe zaczyna rosnąć już
w marcu.

Łoś zaczyna najwcześniej – od listopada do grudnia.

Sarna zrzuca poroże jako jedyna jesienią – w październiku/listopadzie, a nowe nakłada już zimą.

A co z rogami?

Te mają zupełnie inną naturę – występują u zwierząt takich jak kozice, muflony, owce czy bydło. Nie są zrzucane, tylko rosną przez całe życie zwierzęcia. Są zbudowane z keratyny (tak jak nasze paznokcie) i mają pustą strukturę wewnętrzną. Służą głównie do obrony i walki o dominację, ale nie mają tej sezonowej dynamiki co poroże.

Wniosek?
Poroże to imponujący, coroczny pokaz siły i kondycji – znak męskości i dominacji w świecie dzikich zwierząt. Rogi to broń trwała, rosnąca wraz ze zwierzęciem przez całe życie. Obie formy mają swój sens i symbolikę, ale tylko poroże co roku staje się naturalnym darem lasu, który można odnaleźć – jeśli ma się odrobinę szczęścia… i dużo szacunku dla przyrody.

Katarzyna Dudek

Łowczy Okręgowy Zarządu Okręgowego

Polskiego Związku Łowieckiego w Ciechanowie