Pułtuscy rowerzyści nie mieli łatwego życia... Ciekawostki z 1912 roku

W 1911 roku z inicjatywy lekarza powiatowego Macieja Słomińskiego, nauczyciela gimnazjum Stanisława Jacyny i sekretarza Sądu Pokoju Jana Popławskiego zostało zarejestrowane Pułtuskie Stowarzyszenie Cyklistów. Zrzeszało ono wówczas 31 członków i organizowało prócz wyścigów kolarskich także konkursy zręcznościowe w jeździe na rowerze oraz wycieczki krajoznawcze. Rowery stały się tak popularne w Pułtusku, że dostrzeżono potrzebę wprowadzenia specjalnych regulacji dotyczących posiadania i poruszania się tych machin.

Pułtuskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne zaprezentowało tłumaczenie przepisów ruchu drogowego dla rowerów i samochodów (automatycznych powozów) wprowadzone w 1912 r. przez gubernatora warszawskiego Siemiona Korfa w mieście Pułtusku. Charakterystyczne, że całą niemal uwagę poświęcono rowerom, natomiast samochody, które niezwykle rzadko pojawiały się na ulicach miasta, potraktowano jako rodzaj powozu – tyle że bez konia. Wielu zapewne zdziwi fakt, że rowery trzeba było zarejestrować w magistracie (za opłatą) i musiały mieć tabliczkę z numerem rejestracyjnym. Nauka jazdy odbywała się na cyklodromach, które zajmowały się również wypożyczaniem rowerów.

Zarządzenie o porządku jazdy na rowerach i automatycznych powozach w mieście Pułtusku w guberni warszawskiej z 19 lutego 1912 roku

§ 1

Zezwala się na jazdę rowerami i automatycznymi powozami po wszystkich ulicach i placach miasta.

§ 2

Zezwala się na jazdę po ulicach miasta tylko na rowerach dwu i trójkołowych. UWAGA: dopuszcza się jazdę na tandemach nie więcej niż trzyosobowych.

§ 3

Osoba, która chce uzyskać prawo jazdy po drogach na rowerze lub automatycznym powozie, zwraca się z podaniem do naczelnika powiatu, za którego rozporządzeniem magistrat wyposaży składającego podanie, po opłacie przepisowego podatku, w numer rejestracyjny przytwierdzany z tyłu siodełka.

§ 4

Przy jeździe po mieście każdy rowerzysta jest zobowiązany mieć numer rejestracyjny z odpowiedniego roku, dzwonek, a jednocześnie z zapaleniem ulicznych latarni – zapalaną latarnię. UWAGA: 1. Zabrania się używania papierowych latarni. 2. Każdy rowerzysta musi być wyposażony we w pełni sprawny hamulec.

§ 5

Jazda w mieście na rowerze jest dozwolona tylko z szybkością 12 wiorst na godzinę [ok. 12,6 km/h]

§ 6

Jadący na rowerze są zobowiązani do zatrzymania się na pierwsze żądanie policji.

§ 7

Jadący rowerem są zobowiązani do trzymania się prawej strony, a przy wyprzedzaniu pieszych albo powozu, tak samo jak przy zbliżeniu się do przechodzącego ulicą pieszego lub do skrzyżowania ulic, są zobowiązani do zahamowania i zawczasu zadzwonienia dzwonkiem.

§ 8

Przy spotkaniu procesji, konduktu pogrzebowego lub oddziału wojskowego, a także w miejscach dużego skupienia ludzi i powozów, rowerzysta musi zejść z roweru i prowadzić go w rękach.

§ 9

W wypadku spłoszenia się konia z powodu pojawienia się rowerzysty ten ostatni jest zobowiązany do zejścia z roweru i w miarę możliwości ukrycia go przed przerażonym koniem.

§ 10

Przy wspólnej jeździe na rowerach kilku osób muszą one jechać w odstępie co najmniej jednego sążnia [ok. 2,1 m].

§ 11

Zabrania się jazdy po mieście w ubraniu wyścigowym i bez kurtki, tak samo jak używania podczas jazdy ubrań zwracających na siebie uwagę.

§ 12

Zabrania się jeździć na rowerach i prowadzić je w rękach na trotuarach i chodnikach, skwerach, ogrodach.

§ 13

Zabrania się jeździć na wyścigi i ściągać ręce z kierownika a nogi z pedałów.

§ 14

Wojskowi podlegają niniejszemu zarządzeniu na zasadach ogólnych. UWAGA: Niższym rangą żołnierzom oddziałów rowerowych, oficerom prowadzącym te oddziały i gońcom wydziału pocztowo-telegraficznego zezwala się jeździć po mieście w celach służbowych bez tablicy rejestracyjnej.

§ 15

Osoba utrzymująca tor rowerowy (cyklodrom) zobowiązana jest wystarać się u naczelnika powiatu o pozwolenie na jego prowadzenie i dokładnie wypełniać poniższe zasady dotyczące porządku urządzenia i utrzymania torów rowerowych (cyklodromów), a mianowicie: a) tor rowerowy musi być dobrze ubity i mieć równą powierzchnię w pełni bezpieczną do jazdy. Przedmioty znajdujące się w bliskości toru muszą być zabezpieczone, ażeby nie stanowiły niebezpieczeństwa dla jazdy. Dla ćwiczenia się w jeździe po nierównościach dopuszcza się urządzenie z boku toru górek i pochyłości, b) tor może być otwarty od godziny 6 rano do 10 wieczorem. Z nastaniem zmierzchu musi być odpowiednio oświetlony c) jazda po torze jest możliwa tylko w jednym kierunku, przy czym dla jazd ćwiczebnych (z przewodnikiem) musi być wydzielone osobne bezpieczne miejsce wewnątrz albo z boku toru i d) rowery udostępniane do jazdy muszą być zawsze sprawne.

§ 16

Osoby utrzymujące tory na każdy rower wypożyczany do jazdy po mieście muszą wykupić z magistratu tabliczkę rejestracyjną. Wypożyczenie roweru zaznacza się w odrębnej księdze z podaniem czasu wydania i zwrotu roweru, numeru rejestracyjnego oraz nazwiska i adresu jeźdźca. Wypożyczany rower musi w pełni spełniać wymogi § 4 niniejszego zarządzenia. UWAGA: Wspomniane księgi wpisu wypożyczanych rowerów muszą być udostępniane policjantom na pierwsze ich żądanie.

§ 17

Osoby winne naruszenia niniejszego zarządzenia podlegają sądowej odpowiedzialności.

§ 18

Niniejsze zarządzenie wchodzi w życie z chwilą jego opublikowania.

Warszawa, 19 lutego 1912 roku.

Gubernator baron Korf.