Trzynastacy na fototografii

W pułtuskich księgarniach jest już dostępny album fotograficzny "13 Pułk piechoty - wpisani w pułtuski krajobraz". Na niemal 300 fotografiach pokazuje on wojsko na tle Pułtuska.

Od niemal dwóch stuleci przywykliśmy patrzeć na wojsko oraz dzieje wojen i wojskowości zwykle wyłącznie przez pryzmat wielkich bitew, kampanii i dowódców. Znawcy uzbrojenia rozpisują się o parametrach broni, wzorach mundurów czy guzikach. Natomiast wielkie historiografie krajów zachodnioeuropejskich dawno już przestały patrzeć na wojsko i jego dzieje przez wąski pryzmat militariów i starają się zobaczyć w żołnierzach zwykłych ludzi. Ludzi, którzy zwłaszcza w czasach pokoju, wrastali w społeczności lokalne i zajmowali stałe miejsce w dziejach miast i miasteczek. Obszarów takiej obecności żołnierzy było zaś więcej, niż się to pozornie wydaje. Oficerowie stanowili cześć lokalnych elit, duże jednostki silnie oddziaływały na handel, rzemiosło i usługi. Nie można wreszcie zapominać o roli kulturalnej i kształtowaniu propaństwowych postaw obywateli poprzez aktywne uczestnictwo w uroczystościach, defiladach, występach orkiestr czy nabożeństwach religijnych.
Taki właśnie obraz staraliśmy się ukazać w albumie „13 Pułk Piechoty – wpisani w pułtuski krajobraz”. Naszym zamierzeniem było więc przede wszystkim ukazywanie życia codziennego i swoistego wrastania 13 pułku piechoty w panoramę społeczną i kulturalną miasta w dwudziestoleciu międzywojennym.

Powstanie tego albumu w największej części jest wynikiem wieloletnich i wytrwałych pasji kolekcjonerskich oraz dociekliwości dwóch postaci, którym historia 13 pułku piechoty wrosła w serca. Skupieni w działającej w ramach Pułtuskiego Towarzystwa Społeczno - Kulturalnego Sekcji 13 Pułku Piechoty od lat kultywują pamięć i dbają o dziedzictwo jednostki. Niestrudzone kwerendy w archiwach i bibliotekach od lat prowadzi Stanisław Wrona. Dzięki pasji pana Wrony odsłaniają się przed nami kolejne nowe, mniej rozpoznane karty pułkowej historii. Wiele fotografii zamieszczono tu po raz pierwszy głównie dzięki jego dociekliwości i cierpliwości. Duża cześć prezentowanego materiału pochodzi bowiem z przebogatej kolekcji Edwarda Malinowskiego prezentowanej wielokrotnie. Jednak i tym razem udało się doszukać w zbiorach Pana Edwarda i opublikować zupełnie nieznane fotografie.
Na koniec wypada wyrazić nadzieję, że album pozwoli czytelnikom choć na chwilę wrócić do historii Pułtuska, która choć nie tak odległa, wraz z 13 pułkiem bezpowrotnie odeszła...
Radosław Lolo
Prezez
Pułtuskiego Towarzystwa Społeczno Kulturalnego