Trwa największa w historii kontrola szczepień obowiązkowych u dzieci! Będą kary finansowe?

W Polsce trwa największa w historii kontrola szczepień obowiązkowych u dzieci. Inspektorzy sanitarni przeanalizowali już blisko 70 tys. kart szczepień w tysiącach poradni. Akcja przyniosła zaskakująco pozytywne efekty — wielu rodziców zdecydowało się uzupełnić zaległe szczepienia swoich dzieci. Eksperci podkreślają, że poziom wyszczepienia dzieci w Polsce jest bardzo wysoki, choć wśród dorosłych sytuacja wygląda gorzej. Wyniki kontroli wykazały, że aż 94 proc. dzieci otrzymało szczepienie przeciwko polio. Do rodziców, którzy nie dopełnili obowiązku, trafiają upomnienia, a w skrajnych przypadkach nakładane są kary finansowe. 

Wielka kontrola szczepień. Jak wygląda procedura? 

Od 1 kwietnia Główny Inspektorat Sanitarny prowadzi kontrolę 7,5 mln kart szczepień w blisko 10 tys. poradni i przychodni w całym kraju. Celem tej akcji jest szczegółowe sprawdzenie, ile osób zostało zaszczepionych przeciwko chorobom objętym obowiązkowym kalendarzem szczepień. 

Rzecznik GIS Marek Waszczewski wyjaśnił, że kontrola miała na celu ocenę poziomu zaszczepienia populacji, a nie wyłącznie identyfikowanie osób uchylających się od szczepień. Zwrócił uwagę, że podczas trwania akcji wielu rodziców zgłaszało się do poradni, by nadrobić zaległości w szczepieniach swoich dzieci. Dodał również, że egzekwowanie obowiązku szczepień leży w gestii wojewodów, do których trafiają wnioski o wszczęcie egzekucji administracyjnej. GIS nie posiada danych o wysokości nakładanych grzywien, które mogą sięgać nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych na osobę. Według GIS skuteczność tej procedury jest niewielka, a długotrwałe postępowania i możliwość odwołań sprawiają, że bardziej efektywna okazuje się edukacja i przekazywanie rzetelnych informacji o szczepieniach. 

Procedura egzekwowania obowiązku szczepień rozpoczyna się od zgłoszenia przez lekarza lub inspektora sanitarnego przypadku niewykonania szczepienia. Następnie rodzic lub opiekun otrzymuje oficjalne upomnienie z wezwaniem do zaszczepienia dziecka oraz informacją o możliwości skierowania sprawy na drogę egzekucji administracyjnej. Jeśli wezwanie nie przynosi skutku, inspektorat sporządza tytuł wykonawczy i przekazuje sprawę do wojewody. 

Grzywny za brak szczepień. Jak wygląda postępowanie? 

Medonet donosi, że na forach internetowych pojawiają się pytania rodziców dotyczące kar za brak szczepień. Grzywny zaczynają się od 500 zł, jednak nie są nakładane natychmiast — najpierw rodzic otrzymuje oficjalne upomnienie. Jeśli nie zareaguje, kara może wzrosnąć nawet do kilku tysięcy złotych, a w skrajnych przypadkach sięgnąć 50 tys. zł na jednego rodzica. W przypadku, gdy dziecko nie zostało zaszczepione z powodu przeoczenia terminu, rodzic otrzymuje jedynie upomnienie, za które płaci symboliczną kwotę. Po uzupełnieniu szczepienia sprawa zostaje zamknięta. 

Wnioski z kontroli GIS. Wysoka wyszczepialność dzieci 

Podczas konferencji senackiej Komisji Zdrowia "Vaccine Forum 2025" Główny Inspektor Sanitarny Paweł Grzesiowski przedstawił wyniki kontroli. Zaznaczył, że przekonanie o braku zaufania Polaków do szczepień jest nieprawdziwe, ponieważ ponad 93 proc. dzieci otrzymuje szczepienia już w pierwszym roku życia. Wskazał także na szczepionkę przeciw rotawirusom, która jest najnowsza w kalendarzu szczepień i została podana 92 proc. dzieci. Grzesiowski podkreślił, że większość rodziców nie jest przeciwnych szczepieniom, a opóźnienia wynikają głównie z obaw lub zapomnienia. Wiele osób nadrabia zaległości przed ukończeniem 18. roku życia. 

Z danych zaprezentowanych na konferencji wynika, że najniższy poziom zaszczepienia dotyczy dorosłych w wieku od 20 do 59 lat. Polska wypada słabo na tle innych krajów Unii Europejskiej — na przykład przeciw grypie w grupie osób powyżej 65. roku życia zaszczepionych jest tylko około 15 proc., podczas gdy średnia unijna wynosi 48 proc. W Polsce obowiązkowe szczepienia obejmują m.in. gruźlicę, wirusowe zapalenie wątroby typu B, błonicę, krztusiec, tężec, polio, odrę, świnkę i różyczkę. 

Wysoki poziom szczepień wśród dzieci i młodzieży 

Główny Urząd Statystyczny opublikował dane dotyczące wyszczepienia dzieci w Polsce. W poprzednim roku aż 97,7 proc. dzieci w drugim roku życia miało założone karty uodpornienia w placówkach medycznych, co oznacza, że były objęte szczepieniami zgodnie z kalendarzem. W kolejnych grupach wiekowych odsetek ten również był wysoki: w trzecim roku życia wynosił 97,5 proc., w siódmym 98,5 proc., a w piętnastym roku życia 94,9 proc. Wśród dwudziestolatków karty miało 92,1 proc. dzieci. Szczególnie wysoki poziom zaszczepienia odnotowano u czternastoletnich dziewcząt — przeciw różyczce zaszczepiono 94,6 proc. z nich. 

Dane pochodzą z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego — Państwowego Zakładu Higieny — Państwowego Instytutu Badawczego i dotyczą poprzedniego roku. Tak wysoki poziom szczepień wśród dzieci i młodzieży świadczy o skuteczności programów zdrowia publicznego i ich kluczowym znaczeniu dla ochrony zdrowia najmłodszych. 

Nowoczesne narzędzia i wyzwania systemu szczepień 

Podczas konferencji "Vaccine Forum 2025" prof. dr hab. n. med. Adam Antczak, przewodniczący Rady Naukowej Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych, zwrócił uwagę, że obecnie nie wykorzystuje się w pełni potencjału zawodów medycznych oraz wdrożonych zmian legislacyjnych z powodu luk w systemie dostępu do danych. Wskazał, że farmaceuci nie mają dostępu do historii medycznej pacjentów, co w niektórych przypadkach uniemożliwia wystawienie refundowanej recepty farmaceutycznej i szybkie zaszczepienie podczas jednej wizyty. 

Ekspert podkreślił, że w systemie szczepień wciąż niewykorzystanym narzędziem pozostaje Internetowe Konto Pacjenta oraz e-Karta Szczepień. Dzięki nim możliwe byłoby gromadzenie wszystkich informacji o przebytych szczepieniach w jednym miejscu, dostępnym zarówno dla pacjenta, lekarza, jak i instytucji nadzorujących. Połączenie tych danych z IKP pozwoliłoby stworzyć pełną historię szczepień, co otwiera drogę do kolejnych usprawnień, takich jak automatyczne przypomnienia SMS-em lub e-mailem o zbliżających się terminach szczepień — zarówno dla dorosłych, jak i dzieci czy osób z grup podwyższonego ryzyka. 

Eksperci i wirusolodzy o efektach kontroli 

Prof. Agnieszka Szuster-Ciesielska, specjalistka w dziedzinie wirusologii i immunologii, oceniła, że kontrola przyniosła nieoczekiwany, pozytywny rezultat. Zwróciła uwagę, że podczas wizyt inspektorów wielu rodziców decydowało się na uzupełnienie brakujących szczepień. Dodała, że choć obecne wyniki są dobre, czeka na analizę szczepień przeciwko innym chorobom infekcyjnym, zwłaszcza odrze. 

Cały materiał serwisie Medonet - TUTAJ