Sześćdziesiąt lat naszego muzeum

Trudno dziś wyobrazić sobie, by w jednym z najstarszych miast na Mazowszu nie funkcjonowała instytucja realizująca misję gromadzenia, ochrony i upowszechniania dóbr naturalnego i kulturalnego dziedzictwa regionu. Doskonale rozumieli to pułtuscy społecznicy, którzy sześćdziesiąt lat temu doprowadzili do założenia pułtuskiego muzeum” – napisał w okolicznościowej publikacji Andrzej Popowicz, dyrektor Muzeum Regionalnego.

A stało się to 1 lipca 1964 roku. W wieży ratuszowej na rynku otwarto wystawę Muzeum Historycznego, „na którą składały się obiekty pozyskane w trakcie wykopalisk archeologicznych prowadzonych w Kacicach i Kleszewie, numizmaty, malarstwo, ikonografia, wyroby rzemiosła artystycznego oraz sztuka ludowa z Puszczy Białej.”

Pierwszym kustoszem muzeum został Michał Kowalski. Po nim - od roku 1965 do 1988 - kierownikiem placówki, której nazwę w roku 1971 zmieniono na Muzeum Regionalne, był Józef Śniegocki, następnie kierownictwo (do roku 1996) przejęła Anna Henrykowska, która w latach 1996 -2016 pełniła funkcję dyrektora. Od roku 2016 dyrektorem Muzeum Regionalnego jest Andrzej Popowicz.

Obecnie Muzeum Regionalne mieści się w czterech obiektach – wieży ratuszowej, kamienicy przy ul. Rynek 36, odrestaurowanych niedawno piwnicach ratuszowych i podziemiach pojezuickich na Wzgórzu Abrahama. W ubiegłym roku obiekty odwiedziło prawie 26 tys. zwiedzających. W muzeum pracuje obecnie 11 osób.

Muzeum gromadzi swe zbiory w czterech działach tematycznych: historycznym, historyczno-archiwalnym, etnograficznym i archeologicznym. O „skarbach” naszego muzeum pisano wiele; przypomnimy więc tylko, że są wśród nich m.in. Statut Cechu Szewców w Pułtusku nadany przez biskupa Jakuba Buczackiego w 1540 roku, najstarsze graficzne przedstawienia panoramy Pułtuska: według rysunku Erica Dahlberga z1657 roku oraz według rysunku Johanna Lithena z1703 roku, 13 fragmentów meteorytu Pułtusk, który spadł w największym w historii świata deszczu meteorytów kamiennych w 1868 roku, zespół 51 zabytków pochodzących z krypty grobowej rodziny Wesslów - fundatorów kościoła i klasztoru franciszkanów w Pułtusku, który parafia pw. św, Józefa przekazała muzeum w 2003 roku. Kilka lat temu muzeum zakupiło cenne materiały dokumentujące architekturę kurpiowską, zgromadzone przez etnografa Mariana Pokropka, nabyło też obraz („Nereidy”), urodzonego w Pułtusku malarza Teofila Kwiatkowskiego. Obecnie muzeum dysponuje czterema pracami artysty.

Obchody jubileuszu 60-lecia Muzeum Regionalnego w Pułtusku towarzyszyły tegorocznym Dniom św. Mateusza. Na uroczystość przybyli m.in. poseł Henryk Kowalczyk, przedstawiciele miejskich i powiatowych władz samorządowych, muzealnicy z zaprzyjaźnionych placówek w woj. mazowieckim, naukowcy. Dyrektor Muzeum Regionalnego w Pułtusku Andrzej Popowicz przedstawił pokrótce historię rozwoju i rozbudowy placówki. Wręczając pamiątkowe wycinanki kurpiowskie z Puszczy Białej autorstwa Emilii Fornalskiej, podziękował za wieloletnią współpracę członkom Rady Naukowej muzeum, byłym burmistrzom i wiceburmistrzom Pułtuska i obecnej burmistrz Marzenie Cendrowskiej. Pani burmistrz natomiast wręczyła pracownikom muzeum nagrody finansowe.

Muzeum Regionalne w Pułtusku uhonorowane zostało przez Radę Miasta medalem „Za zasługi dla Pułtuska” oraz przyznawanym przez Marszałka Woj. Mazowieckiego medalem „Pro Masovia”.

Goście uroczystości wysłuchali koncertu „Piosenka Niebanalna” w wykonaniu Karoliny Ambroziak Ensemble oraz uczestniczyli w wernisażu wystawy „To, co najlepsze – 60 lat Muzeum Regionalnego w Pułtusku”, ufundowanej przez przewodniczącego Rady Miasta Łukasza Skarzyńskiego.

Jubileusz muzeum upamiętniono także publikacją XI tomu „Studiów i materiałów z dziejów miasta i regionu” pod redakcją naukową Radosława Lolo i Janusza Szczepańskiego. Zamieszczono w nim m.in. pracę „Sześćdziesiąt lat Muzeum Regionalnego w Pułtusku” autorstwa Andrzeja Popowicza i Moniki Żebrowskiej, materiał Olgi Chełstowskiej o wystawach czasowych, publikacjach i projektach realizowanych przez Muzeum, studium Radosława Lolo o pułtuszczanach w Akademii Krakowskiej w latach 1536 – 1621, próbę nowego spojrzenia na pułtuskie grody i miasta lokacyjne Krzysztofa Wiśniewskiego. Bliższymi czasami zajęli się Janusz Szczepański, pisząc o społeczno-politycznym życiu mieszkańców powiatu pułtuskiego w II połowie lat czterdziestych XX wieku, i Marta Milewska, przypominając działalność Związku Młodzieży Polskiej w Pułtusku w latach 1945-1956.

Ukazanie się książki było możliwe m.in. dzięki dofinansowaniu przez Gminę Pułtusk. (O tej publikacji napiszemy szerzej w najbliższych numerach PGP).

Lech Chybowski