Bezpieczeństwo w mieszkaniach

Sezon zimowego ogrzewania mieszkań w budynkach wielo i jednorodzinnych, to co roku okres zwiększonej ilości pożarów. Statystyki Państwowej Straży Pożarnej odnotowują wtedy wzrost liczby ofiar śmiertelnych i osób poszkodowanych. Ilość strażackich interwencji rośnie z każdym rokiem. Przyczyny pożarów od lat ciągle się powtarzają. Dominujące ich grupy, to podpalenia, nieostrożność osób zarówno dorosłych jak i nieletnich, wady lub niewłaściwa eksploatacja urządzeń i instalacji elektrycznych oraz wady i zła obsługa urządzeń grzewczych.

Zapamiętaj następujące, podstawowe zasady bezpieczeństwa pożarowego.

  1.  W zakresie eksploatacji urządzeń elektrycznych:
nie stosuj bezpieczników o większej mocy niż dopuszczalna, nie naprawiaj ich, używaj tylko tyle odbiorników prądu elektrycznego na ile obliczono moc instalacji elektrycznej - nadmierne obciążenie instalacji powoduje przegrzewanie się kabli i przewodów oraz wypalanie styków w gniazdkach i puszkach rozgałęźnych; jednoczesne włączenie opiekacza, żelazka i czajnika powoduje duże obciążenie eksploatowanej instalacji, nie używaj urządzeń uszkodzonych, zlecaj przeglądy techniczne urządzeń elektrycznych i gazowych wyłącznie osobom uprawnionym do ich wykonywania, nie ustawiaj sprzętu telewizyjnego i radiowego w nie wentylowanych regałach, na półkach obłożonych książkami i innymi materiałami palnymi - przez powolne i długotrwałe nagrzewanie zakurzonych przedmiotów może dojść do ich zapalenia, nie wykonuj prowizorycznych podłączeń do instalacji elektrycznej, używaj tylko urządzeń elektrycznych posiadających krajowe atesty i dopuszczenia, nie ustawiaj elektrycznych urządzeń grzewczych w pobliżu materiałów palnych (mebli, firanek, itp.) - zachowaj odległość minimum 50 cm. 2.  W zakresie eksploatacji urządzeń gazowych:
w mieszkaniu przechowuj nie więcej niż 2 nie podłączone do urządzeń gazowych butle gazowe, o ładunku nie przekraczającym 11 kg każda, nie przechowuj butli w pomieszczeniach usytuowanych poniżej poziomu terenu (np. w piwnicach), ponieważ gaz propan-butan jest cięższy od powietrza, może zalegać w pomieszczeniu grożąc wybuchem, nie zatykaj przewodów wentylacyjnych - w urządzeniach gazowych, w przypadku braku wystarczającej ilości powietrza, nastąpi niezupełne spalanie gazu, którego produktem może być trujący, niewyczuwalny tlenek węgla (CO), zlecaj okresowe czyszczenie kanałów kominowych i wentylacyjnych – niedrożne mogą być przyczyną śmiertelnych zatruć tlenkiem węgla, szczególnie podczas kąpieli w łazienkach wyposażonych w gazowe ogrzewacze wody, nie ogrzewaj pomieszczeń kuchnią gazową - takie praktyki mogą się skończyć poważnym zatruciem organizmu, używaj kuchni gazowej z wyłącznikiem przeciwwypływowym, używaj urządzeń gazowych posiadających krajowe atesty i dopuszczenia. 3. Zadbaj o warunki do ewakuacji na wypadek pożaru:
nie stosuj krat w drzwiach i oknach, na klatkach schodowych i przejściach między nimi oraz wyjściach na dach - krata utrudni ewakuację podczas pożaru oraz wydłuży czas oczekiwania na pomoc strażaków; jeżeli musisz, zakładaj kraty, które można otworzyć od wewnątrz. Klucz przechowuj w miejscu, znanym wszystkim domownikom; pamiętaj, że podczas pożaru może to być jedyna droga ewakuacji, nie zastawiaj sprzętami korytarzy i dojść do mieszkań – może to utrudnić ewakuację oraz dojście ratowników. 4. W zakresie posługiwania się ogniem otwartym:
dopilnuj, by dzieci nie bawiły się ogniem, materiałami pirotechnicznymi czy urządzeniami elektrycznymi, nigdy nie pozostawiaj małoletnich dzieci bez opieki, nie pal śmieci w śmietnikach i nie dopuść do zaprószenia ognia w zsypie, nie pal papierosów w łóżku - ludzie giną nie tylko w pożarach obejmujących całe mieszkanie; zdarza się, że zaprószenie ognia niedopałkiem papierosa po zaśnięciu, prowadzi do śmiertelnego zatrucia, nie zapalaj świec w pobliżu materiałów łatwo zapalnych, nie pozostawiaj włączonej kuchenki bez dozoru - odparowanie wody z garnka może doprowadzić do zwęglenia pozostałości, zapalenia ich i silnego zadymienia mieszkania, szczególnie niebezpiecznego dla śpiących osób; przypadkowe wygaszenie kuchenki podczas gotowania może również doprowadzić do ulatniania się gazu i jego wybuchu,  wyposaż mieszkanie w gaśnicę proszkową, minimum 2-kilogramową; taką gaśnicą będziesz mógł bezpiecznie gasić palące się urządzenia elektryczne pod napięciem, wyposaż mieszkanie w autonomiczną czujkę pożarową, alarmującą o powstaniu dymu (podczas każdego pożaru wydzielają się duże ilości dymu). 5. Gdy opuszczasz mieszkanie: sprawdź czy zostały wyłączone wszystkie odbiorniki prądu i gazu, przed opuszczeniem domu na dłuższy czas odłącz zasilanie prądem elektrycznym oraz zakręć zawory wody i gazu, u sąsiadów pozostaw informację, gdzie będziesz przebywać. 6. Gdy powstanie pożar:   staraj się zejść na piętro poniżej palącego się mieszkania lub wyjść na zewnątrz budynku - pamiętaj - dym unosi się do góry, nie wolno zjeżdżać windami, nie należy otwierać drzwi, przez które wydobywa się dym, gdyż dostarczenie większej ilości tlenu może spowodować szybki rozwój pożaru i płomienie mogą nas poparzyć, jeżeli nie możesz opuścić mieszkania, nie otwieraj drzwi prowadzących na korytarz, uszczelnij je, wzywaj krzykiem pomocy, wykonuj polecenia strażaków, nie gaś wodą urządzeń elektrycznych, grozi to porażeniem prądem; staraj się wyciągnąć z gniazdka przewód zasilający (np. drewnianym kijem od szczotki), można wykręcić bezpieczniki by odłączyć dopływ prądu do mieszkania, powiadom o zagrożeniu sąsiadów, nie wdychaj dymu - zasłoń usta mokrą tkaniną; jeżeli to możliwe - zmocz swoje ubranie lub owiń ciało mokrą grubą tkaniną z naturalnych materiałów (z lnu, wełny, bawełny itp.). 7. Gdy poczujesz gaz:
zawiadom jak najszybciej pogotowie gazowe i administrację, powiadom sąsiadów, nie włączaj światła ani żadnych urządzeń elektrycznych, nie zapalaj zapałek czy zapalniczek, zamknij zawór gazu w mieszkaniu, otwórz szeroko okno, wyjdź na zewnątrz budynku. Zasady organizowania imprez masowych
Wymagania dla organizatorów imprez z udziałem ponad 50 osób

I. Organizator imprezy każdorazowo przed jej rozpoczęciem powinien sprawdzić i zapewnić bezpieczeństwo pożarowe w obiekcie, zwracając uwagę m.in. na następujące elementy.

1. Warunki ewakuacji ludzi, a w szczególności zapewnienie:
co najmniej dwu wyjść ewakuacyjnych z pomieszczeń, w których przebywać może więcej niż 50 osób, lub których powierzchnia przekracza 300 m2, z drzwiami o szerokości dostosowanej do liczby osób mogących jednocześnie przebywać w pomieszczeniu, licząc 0,6m na 100 osób, lecz nie mniej niż 0,9 m na każde drzwi oraz kierunku otwierania się zgodnie z kierunkiem ewakuacji, odległości od najdalszego miejsca, w którym może przebywać człowiek do wyjścia z pomieszczenia, nie przekraczającej 40 m, odległości od wyjścia z pomieszczenia do drzwi klatki schodowej lub drzwi prowadzących na zewnątrz budynku - 20 m, drożności dróg ewakuacyjnych - nie zastawiania ich, nie składowania na nich materiałów palnych itp. 2. Wystrój wnętrz, w tym stosowanie:
elementów wyposażenia i wystroju wnętrz z materiałów co najmniej trudno zapalnych.

3. Sprawność działania urządzeń przeciwpożarowych, takich jak:
systemów sygnalizacji pożarowej, stałych urządzeń gaśniczych, telefonów umożliwiających łączność z najbliższą jednostką Państwowej Straży Pożarnej, gaśnic i innych urządzeń, znajdujących się w obiekcie. 4. Zapewnienie dostępu do:
gaśnic, miejsc uruchamiania urządzeń przeciwpożarowych, przeciwpożarowych wyłączników i tablic rozdzielczych prądu elektrycznego oraz kurków instalacji gazowej, wyjść ewakuacyjnych. 5. Oznakowanie zgodnie z Polskimi Normami:
dróg ewakuacyjnych, miejsc usytuowania i uruchamiania urządzeń przeciwpożarowych, telefonów, wyłączników prądu i kurków głównych instalacji gazowej oraz gaśnic. 6. Umieszczenie w miejscach widocznych wykazów telefonów alarmowych oraz instrukcji postępowania na wypadek pożaru.
  7. Znajomość przez pracowników obsługi i służbę ochrony obiektu zasad postępowania na wypadek powstania pożaru, a w szczególności:
zasad organizacji i prowadzenia ewakuacji, sposobu alarmowania Państwowej Straży Pożarnej oraz służb ratowniczych działających w obiekcie, zasad użycia gaśnic oraz uruchamiania urządzeń przeciwpożarowych znajdujących się w obiekcie. 8. Przejezdność dróg pożarowych i dostęp do obiektu dla jednostek ratowniczych.
  9. Właściwy dobór i wykonanie ogrzewania oraz instalacji elektroenergetycznych.   10. Aktualne badania instalacji elektrycznych i odgromowych

II. W trakcie trwania imprezy należy zwrócić uwagę na:
zapewnienie stałego nadzoru nad przebiegiem imprezy przez wyznaczone służby lub osoby, zapoznane z zasadami postępowania na wypadek powstania pożaru, przestrzeganie zakazu używania ognia otwartego i palenia tytoniu w miejscach do tego celu nie przeznaczonych, utrzymanie drożności dróg ewakuacyjnych i możliwości natychmiastowego otwarcia drzwi ewakuacyjnych, zapewnienie przejezdności dróg pożarowych i zachowanie dostępu do obiektu dla jednostek ratowniczych, sprawność urządzeń nagłaśniających i oświetleniowych, zachowanie bezpieczeństwa podczas stosowania efektów specjalnych, przestrzeganie zakazu używania wyrobów pirotechnicznych wewnątrz pomieszczeń, stosowanie się do postanowień instrukcji obsługi wyrobów pirotechnicznych, przestrzeganie wymagań prawa lokalnego w zakresie używania wyrobów pirotechnicznych, przestrzeganie zasad bezpieczeństwa przez uczestników imprezy.
Organizator imprezy masowej, w uzgodnieniu z właściwym miejscowo komendantem powiatowym (miejskim) Państwowej Straży Pożarnej, powinien określić szczegółowe zasady postępowania w przypadku powstania pożaru lub innego miejscowego zagrożenia w obiekcie (terenie), w którym planuje się przeprowadzenie imprezy. Powyższe uzgodnienie zasad postępowania stanowi m.in. podstawę do wystąpienia przez organizatora imprezy masowej z wnioskiem, do właściwego ze względu na miejsce przeprowadzenia imprezy organu administracji samorządowej (wójta, burmistrza lub prezydenta miasta), o wydanie zezwolenia na przeprowadzenie imprezy masowej.
Organizator imprezy masowej jest obowiązany do zapewnienia bezpieczeństwa osobom obecnym na imprezie oraz porządku podczas jej trwania.

W tym celu powinien przede wszystkim zapewnić:
Spełnienie wymogów określonych w przepisach prawa, w szczególności w przepisach budowlanych, sanitarnych i dotyczących ochrony przeciwpożarowej, Służbę porządkową i informacyjną, Pomoc medyczną oraz zaplecze higieniczno-sanitarne, Drogi ewakuacyjne oraz drogi umożliwiające dojazd jednostkom ratowniczo-gaśniczym i innym służbom interwencyjnym, Warunki zorganizowania łączności pomiędzy służbami biorącymi udział w zabezpieczeniu imprezy, Sprzęt ratowniczy i gaśniczy oraz środki gaśnicze niezbędne przy zabezpieczeniu działań ratowniczo-gaśniczych, Uzyskanie zezwolenia od właściwego terenowo organu administracji samorządowej na przeprowadzenie imprezy masowej,
Przy organizacji pokazów z użyciem wyrobów pirotechnicznych należy uwzględnić dodatkowo poniższe wskazania:

Pokazy powinny być organizowane na otwartym terenie, przy czym minimalna odległość stanowisk odpalania materiałów z ukierunkowaniem na otwartą przestrzeń nie powinna być mniejsza niż 25 m od budynków i 50 m od miejsc dla publiczności,
Lokalizacja miejsca pokazów powinna uwzględniać spełnienie wymogów co do odległości od terenów leśnych, stogów itp., wynikających z rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych
i Administracji z dnia 16.06.2003r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów,

Fajerwerki, petardy i inna galanteria pirotechniczna.
Zasady bezpieczeństwa.
zakupu fajerwerków może dokonać tylko osoba pełnoletnia w wyspecjalizowanych sklepach lub stoiskach sprzedaży; należy je przechowywać w miejscach suchych, z dala od źródeł ciepła i bez dostępu do nich dzieci; przed użyciem należy dokładnie przeczytać instrukcję użytkowania; odpalenie fajerwerków musi odbywać się wyłącznie pod nadzorem trzeźwej osoby pełnoletniej, z zachowaniem szczególnej ostrożności; nie należy używać niewybuchów oraz uszkodzonych materiałów pirotechnicznych. sprzedaż materiałów pirotechnicznych dozwolona jest tylko osobom pełnoletnim. T rwa okres grzewczy, a wraz z nim wzrasta zagrożenie zatrucia czadem!!!

Każdego roku z powodu zatrucia tlenkiem węgla, potocznie zwanego czadem, ginie kilkadziesiąt osób. Bardzo często nie ma to związku z powstaniem pożaru, a wynika jedynie z niewłaściwej eksploatacji budynku i znajdujących się w nich urządzeń i instalacji grzewczych.

Przepisy zobowiązują do czyszczenia kominów!

Zgodnie z § 30 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 21 kwietnia 2006 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 80 poz. 563), w obiektach w których odbywa się proces spalania paliwa stałego, ciekłego lub gazowego, usuwa się zanieczyszczenia z przewodów dymowych i spalinowych:
cztery razy w roku w domach opalanych paliwem stałym(np. węglem, drewnem), dwa razy w roku w domach opalanych paliwem ciekłym i gazowym, co najmniej raz w miesiącu, jeżeli przepisy miejscowe nie stanowią inaczej od palenisk zakładów zbiorowego żywienia i usług gastronomicznych, co najmniej raz w roku usuwamy zanieczyszczenia z przewodów wentylacyjnych.
Z kolei art. 62 ust. 1 pkt 1 c ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 z późn. zm.) zobowiązuje właścicieli i zarządców bloków mieszkalnych i domów jednorodzinnych do okresowej kontroli, co najmniej raz w roku stanu technicznego instalacji gazowych oraz przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych).

Skąd się bierze czad i dlaczego jest tak niebezpieczny?

Tlenek węgla powstaje podczas procesu niepełnego spalania materiałów palnych, w tym paliw, które występuje przy niedostatku tlenu w otaczającej atmosferze.

Niebezpieczeństwo zaczadzenia wynika z faktu, że tlenek węgla:
jest gazem niewyczuwalnym zmysłami człowieka (bezwonny, bezbarwny i pozbawiony smaku),
blokuje dostęp tlenu do organizmu, poprzez zajmowanie jego miejsca w czerwonych ciałkach krwi, powodując przy długotrwałym narażeniu (w większych dawkach) śmierć przez uduszenie.

Co jest główną przyczyną zaczadzeń?
Głównym źródłem zatruć w budynkach mieszkalnych jest niesprawność przewodów kominowych: wentylacyjnych, spalinowych i dymowych.

Wadliwe działanie wspomnianych przewodów może wynikać z:
ich nieszczelności, braku konserwacji, w tym czyszczenia wad konstrukcyjnych, niedostosowania istniejącego systemu wentylacji do standardów szczelności stosowanych okien i drzwi, w związku z wymianą starych okien i drzwi na nowe. Powyższe może prowadzić do niedrożności przewodów, braku ciągu, a nawet do powstawania zjawiska ciągu wstecznego, polegającego na tym, że dym zamiast wydostawać się przewodem kominowym na zewnątrz, cofa się z powrotem do pomieszczenia.

Co zrobić, aby uniknąć zaczadzenia?
W celu uniknięcia zaczadzenia należy:
przeprowadzać kontrole techniczne, w tym sprawdzanie szczelności przewodów kominowych, ich systematyczne czyszczenie oraz sprawdzanie występowania dostatecznego ciągu powietrza, użytkować sprawne techniczne urządzenia, w których odbywa się proces spalania, zgodnie z instrukcją producenta, stosować urządzenia posiadające stosowne dopuszczenia w zakresie wprowadzenia do obrotu; w sytuacjach wątpliwych należy żądać okazania wystawionej przez producenta lub importera urządzenia tzw. deklaracji zgodności, tj. dokumentu zawierającego informacje o specyfikacji technicznej oraz przeznaczeniu i zakresie stosowania danego urządzenia, nie zaklejać i nie zasłaniać w inny sposób kratek wentylacyjnych, w przypadku wymiany okien na nowe, sprawdzić poprawność działania wentylacji, ponieważ nowe okna są najczęściej o wiele bardziej szczelne w stosunku do wcześniej stosowanych w budynku i mogą pogarszać wentylację, systematycznie sprawdzać ciąg powietrza, np. poprzez przykładanie kartki papieru do otworu bądź kratki wentylacyjnej; jeśli nic nie zakłóca wentylacji, kartka powinna przywrzeć do wyżej wspomnianego otworu lub kratki, często wietrzyć pomieszczenie, w których odbywa się proces spalania (kuchnie, łazienki wyposażone w termy gazowe), a najlepiej zapewnić, nawet niewielkie, rozszczelnienie okien, nie bagatelizować objawów duszności, bólów i zawrotów głowy, nudności, wymiotów, oszołomienia, osłabienia, przyspieszenia czynności serca i oddychania, gdyż mogą być sygnałem, że ulegamy zatruciu czadem; w takiej sytuacji należy natychmiast przewietrzyć pomieszczenie, w którym się znajdujemy i zasięgnąć porady lekarskiej. W trosce o własne bezpieczeństwo, warto rozważyć zamontowanie w domu czujek dymu i gazu. Koszt zamontowania takich czujek jest niewspółmiernie niski do korzyści, jakie daje zastosowanie tego typu urządzeń (łącznie z uratowaniem najwyższej wartości, jaką jest nasze życie).

Jak pomóc przy zatruciu tlenkiem węgla?
W przypadku zatrucia tlenkiem węgla należy:
zapewnić dopływ świeżego czystego powietrza; w skrajnych przypadkach wybijając szyby w oknie, wynieść osobę poszkodowaną w bezpieczne miejsce, jeśli nie stanowi to zagrożenia dla zdrowia osoby ratującej; w przypadku istnienia takiego zagrożenia pozostawić przeprowadzenie akcji służbom ratowniczym, wezwać służby ratownicze (pogotowie ratunkowe, PSP), jak najszybciej podać tlen, jeżeli osoba poszkodowana nie oddycha, ma zatrzymaną akcję serca, należy natychmiast zastosować sztuczne oddychanie np. metodą usta - usta oraz masaż serca, nie wolno wpadać w panikę, kiedy znajdziemy dziecko lub dorosłego z objawami zaburzenia świadomości w kuchni, łazience lub garażu; należy jak najszybciej przystąpić do udzielania pierwszej pomocy.
Od stosowania się do powyższych rad może zależeć nasze zdrowie i życie oraz zdrowie i życie naszych bliskich. A wystarczy jedynie odrobina przezorności.