Gminy Siennica i Dobre w powiecie mińskim oraz Ciepielów i Sienno w lipskim - ciekawostki i historia.

Aż 11 miast więcej pojawiło się w tym roku ma mapie Mazowsza. Prawa miejskie zyskały te miejscowości, które utraciły je w wyniku represji po powstaniu styczniowym w 1870 r. (wyjątkiem jest Dobre, które utraciło prawa miejskie w 1852 r. na skutek zubożenia miasta).

Są to:

– Siennica i Dobre w powiecie mińskim,

– Ciepielów i Sienno w lipskim,

– Głowaczów i Magnuszew w kozienickim,

– Gielniów i Odrzywół w przysuskim,

– Maciejowice w garwolińskim,

– Osieck w otwockim,

– Przytyk w radomskim.

Ciekawostki

Pierwsze wzmianki o Siennicy zwanej grodem bartników, pochodzą z dokumentu z 1220 r., w którym Konrad Mazowiecki dokonuje zamiany swoich ziem z zakonem Norbertanek na m.in. Siennicę. Tu znajdował się też najstarszy na Mazowszu ośrodek kształcenia nauczycieli.

Dobre znajdowało się na szlaku handlowym, łączącym Wilno z Wrocławiem. Miejscowość była też ośrodkiem eksploatacji rud darniowych, co miało duży wpływ na rozwój handlu wyrobami z żelaza. neogotycki kościół parafialny św. Mikołaja. Wybudowany w latach 1873–1878 według projektu Bolesława Podczaszyńskiego na wzór kościoła św. Anny w Wilnie. Kościół ten ufundowali przedstawiciele rodu Jaźwińskich właściciele pałacu w Rudzienku, pochowani na pobliskim cmentarzu.

Ciepielów był z kolei ważnym ośrodkiem handlowym. Jako miasto przez krótki okres nazywał się Grzymałów nad Iłżanką. Charakterystycznym miejscem są ruiny synagogi zbudowanej w 1887 r., zdewastowanej podczas II wojny światowej.

W Siennie przy murowanym kościele z XV w. powstał klasztor paulinów. Stąd pochodzili członkowie rodu Oleśnickich herbu Dębno, m.in. biskup krakowski kardynał Zbigniew Oleśnicki oraz arcybiskup gnieźnieński Jakub z Sienna. Pozostałością zamku Oleśnickich jest tzw. Kopiec.

Głowaczów otaczają dwie puszcze - Puszcze Kozienicka i Stromecka. Na początku XX w. podczas prac archeologicznych znaleziono pozostałości po pogańskim cmentarzysku (kultura Przeworska) z I i II w. p.n.e.

Magnuszew tracił prawa miejskie dwa razy - po raz pierwszy w 1576 r., kiedy został zdegradowany po serii pożarów drewnianej zabudowy i w 1870 r. po powstaniu styczniowym. Nazwa miejscowości pochodzi od imienia „Magnus”, które nosił w XII w. założyciel miejscowości.

Z Gielniowa pochodzi polski poeta-pieśniarz średniowieczny, kaznodzieja, bernardyn, błogosławiony kościoła katolickiego, znany w literaturze jako Władysław z Gielniowa.

W Odrzydole powstała pierwszy w Polsce most pontonowy. Zgodę na taką przeprawę wydał król Władysław II Jagiełło, aby umożliwić przeprawę wojskom polskim podążającym pod Grunwald przez Wisłę.

W Maciejowicach rozegrała się słynna bitwa pomiędzy wojskami polskimi dowodzonymi przez gen. Tadeusza Kościuszkę a wojskami rosyjskimi pod dowództwem gen. Fiodora Denisowa i Iwana Fersena. Bitwę upamiętniają pomniki i pamiątkowe głazy m.in. pod pałacem w Podzamczu czy przy szkole w Maciejowicach. W ratuszu znajduje się także Muzeum im. Tadeusza Kościuszki.

Osieck jest miejscowością o średniowiecznym rodowodzie. Nazwa miejscowości znaczy „leśny zasiek na drodze”, „warownia leśna zbudowana z powiązanych ze sobą pni drzewnych”. Był to gród obronny strzegący leśnego traktu, który wraz z rozwijającym się podgrodziem dał początek osadzie. W 1919 r w pobliżu Osiecka odkryto cmentarzysko datowane na I–III w.n.e. przebadane w latach 1923–1926. W latach dwudziestych XVII w. w zamku osieckim kilkakrotnie przebywał król Zygmunt III Waza, chroniąc się przed zarazą wraz z rodziną i dworem.

Przytyk należał do rodziny Podlodowskich, z której pochodziła Dorota Podlodowska, żona Jana Kochanowskiego. Po ich ślubie miejscowość stała się własnością rodową Kochanowskich.